اگر شما هم در مسیر راه اندازی یک کسب و کار جدید یا در حال حاضر صاحب آن هستید، یقینا می‌دانید که داشتن یک نقشه درست و دقیق، جزئی از اولین قدم‌‌هایی است که باید برای موفقیت طی کنید. این نقشه به خصوص در شرکت‌های نوآور و دارای دانش و فناور، بیشتر مورد اهمیت قرار می‌گیرد.
بنابراین شرکت‌های دانش بنیان از اهمیت‌های دو چندانی برخوردار هستند. در ادامه این مطلب و جهت معرفی گروه مشاوره مسترتک، قصد داریم تا دقیق تر به مفهوم طرح توجیهی دانش بنیان بپردازیم، دلیل حیاتی بودن آن را بررسی کنیم، اجزای دقیق آن را بشناسیم، نحوه نوشتن آن را بیاموزیم و مهم تر از همه بدانیم که چرا بدون آن حرکت در این مسیر برایمان مانند رانندگی در جاده‌ای مه آلود و بدون تابلو راهنما خواهد بود.
شرکت دانش بنیان چیست و چرا به آن نیاز داریم؟
شرکت‌های دانش بنیان، برخلاف کسب و کارهای قدیمی که عمدتا بر پایه سرمایه مالی یا نیروی کار شکل می‌گرفتند، از دارایی‌‌هایی مانند فناوری‌های پیشرفته، ایده‌‌های جدید، تخصص فنی و نوآوری استفاده می‌کنند. هدف این شرکت‌ها تنها سود آوری نخواهد بود، بلکه حرکت به سمت اقتصاد دانش محور، تبدیل علم به محصول و پاسخ به نیازهای پیچیده امروزی آن هم با راهکارهای هوشمندانه خواهد بود.
امروزه برخلاف باورهای گذشته، موفقیت کسب و کارها صرفا به داشتن کارخانه، تجهیزات سنگین یا نیروی کار زیاد وابسته نخواهد بود. آنچه شرکت‌ها را در رقابت جلو تر از رقبا می‌اندازد، توانایی آن‌ها در ایده پردازی، استفاده از دانش روز، ثبت اختراعات و ارائه راه حل‌های نوآورانه برای حل مسائل پیچیده است. به عبارت دیگر، در اقتصاد امروز، دانش و نوآوری، مهم ترین سرمایه هر کسب و کار محسوب می‌شود.
طرح توجیهی دانش بنیان چیست و چه کمکی به شما می‌کند؟
طرح توجیهی دانش بنیان در واقع یک سند جامع و تحلیلی است که نشان می‌دهد ایده شما چگونه می‌تواند به یک پروژه اجرایی و سود آور تبدیل شود. به زبان ساده این طرح، دقیقا شبیه به یک نقشه مسیر است که در آن همه چیز به صورت مرحله به مرحله و دقیق مشخص شده است:
- مرحله اول: شناسایی دقیق بازار هدف
- مرحله دوم: منابع مورد نیاز
- مرحله سوم: طراحی محصول
- مرحله چهارم: پیش بینی درآمدها و هزینه‌ها
تهیه چنین طرحی، نه تنها برای جذب سرمایه گذار بسیار ضروری است، بلکه پیش نیازی برای دریافت مجوزهای لازم، ثبت به عنوان شرکت دانش بنیان و استفاده از حمایت هایی مانند تسهیلات بانکی، معافیت‌های مالیاتی، بیمه و دیگر مشوق‌ها خواهد بود.
چه کسانی باید به فکر تهیه طرح توجیهی دانش بنیان باشند؟
حال که با مفهوم و اهمیت آن آشنا شده‌اید باید بدانید که چه افرادی می‌توانند از طرح توجیهی دانش بنیان استفاده کنند. در ادامه مثال خواهیم زد.
- کارآفرینانی که یک ایده نو و جدیدی را در ذهن خود دارند و می‌خواهند آن را به محصولی تجاری تبدیل کنند.
- فارغ التحصیلان دانشگاهی که به دنبال راه اندازی کسب و کار تخصصی خود هستند.
- شرکت‌هایی که محصول یا خدمت فناورانه‌ای تولید کرده‌اند و قصد دارند تاییدیه دانش بنیان دریافت کنند.
- سرمایه گذارانی که دنبال ارزیابی دقیق یک فرصت جدید هستند.
ویژگی های طرح توجیهی دانش بنیان
یک طرح توجیهی حرفه‌ای در زمینه دانش بنیان، باید فراتر از صرفا چند جدول مالی یا توصیف ایده‌ها باشد. این سند باید:
- تحلیل فنی دقیق از محصول یا خدمات را ارائه دهد (ویژگی‌ها، مزیت رقابتی، تکنولوژی مورد استفاده)
- بازار هدف را بررسی کند (نیاز بازار، مخاطب هدف، اندازه بازار، رقبا و جایگاه محصول مورد نظر)
- تحلیل مالی شفاف و واقع گرایانه‌ای داشته باشد (سرمایه اولیه، هزینه‌ها، زمان بندی بازگشت سرمایه، سود دهی)
- منابع انسانی و تیم اجرا را شامل شود (تخصص‌ها، نقش‌ها، نیاز به جذب نیرو مورد نیاز)
- نقشه توسعه و رشد را در اختیار داشته باشد (برنامه فازبندی توسعه محصول یا گسترش بازار)
چرا طرح توجیهی باید با نوع محصول هماهنگ باشد؟
در شرکت‌های دانش بنیان، هر محصول ماهیت و پیچیدگی خاص خودش را دارد. طرح توجیهی دانش بنیان برای یک محصول فناور در دسته برق و الکترونیک با طرحی که برای یک نرم افزار هوش مصنوعی نوشته می‌شود، زمین تا آسمان متفاوت است.
به عنوان مثال، برای محصولات حوزه برق و الکترونیک، مراحل تأییدیه‌های رسمی، طراحی های بورد و سخت افزار، برنامه نویسی های میکرو کنترلر و زمان بندی ورود به بازار به شدت مهم و حیاتی خواهند بود. در مقابل، برای محصولات دیجیتال، طراحی تجربه کاربری، مدل درآمدی مبتنی بر اشتراک یا تبلیغات و سرعت توسعه نسخه MVP اهمیت بیشتری را خواهد داشت.
مهم ترین مزایای ثبت شرکت دانش بنیان چیست؟
- تسهیلات مالی و بانکی بدون نیاز به وثیقه سنگین
- معافیت‌های مالیاتی و گمرکی
- پشتیبانی برای ورود به بازارهای صادراتی و نمایشگاه‌ها
- دسترسی به بودجه‌های تحقیق و توسعه و شبکه‌های آزمایشگاهی پیشرفته
- افزایش اعتبار برند و اعتماد سرمایه گذاران
راهکار عملی برای نوشتن یک طرح توجیهی دقیق و موفق
تهیه یک طرح توجیهی دانش بنیان قوی، کاری نیست که در چند روز با کپی برداری از الگوهای آماده انجام شود یا از هوش مصنوعی دریافت شود. این فرآیند نیاز به:
- تحقیقات عمیق بازار
- تحلیل فنی دقیق
- استفاده از داده‌های معتبر و قابل استناد
- همکاری با متخصصان فنی، مالی، حقوقی و بازاریابی
- ویرایش حرفه‌ای و مستند سازی دقیق را دارد
پیشنهاد ما به شما این است که برای این کار از مشاوران با تجربه گروه مسترتک که دارای سابقه طولانی در ارزیابی شرکت های زیر مجموعه معاونت علمی، صندوق نوآوری و شکوفایی، پارک های علم و فناوری و مراکز رشد را دارند، استفاده کنید، این مشاوره ریسک‌های طرح شما را به حداقل میرساند و احتمال موفقیت آن در ارزیابی‌ها به طبع بالا خواهد برد.
سوالات متداول
در ادامه به سوالاتی که امکان دارد در این زمینه برای شما پیش آمده باشد پاسخ‌های کوتاه اما مفیدی داده‌ایم. با دقت آن‌ها را مطالعه کنید و جواب سوالات خود را بیابید.
طرح توجیهی دانش بنیان دقیقاً باید شامل چه بخش هایی باشد؟
یک طرح توجیهی استاندارد و صحیح باید شامل بخش‌های مختلفی مانند معرفی کسب و کار، شرح محصول یا خدمت ارائه شده به بازار، تحلیل بازار، ساختار سازمانی، برآورد مالی، برنامه عملیاتی و توجیه فنی و اقتصادی پروژه باشد.
آیا بدون داشتن طرح توجیهی می‌توان شرکت را به عنوان دانش بنیان ثبت کرد؟
خیر، طرح توجیهی یکی از اسناد کلیدی برای ارزیابی اولیه شرکت است. بدون آن، امکان بررسی دقیق مدل کسب و کار، فناوری و مزیت محصول وجود ندارد و احتمال رد درخواست دانش بنیان بالا می‌رود. در این مرحله شرکت توسط ارزیابان با سابقه معاونت علمی و بر اساس پارامترهای دقیق اعلامی، بصورت غیر رسمی ارزیابی و گزارش امکان سنجی ارائه می گردد.
آیا برای هر محصول جدید باید یک طرح توجیهی جداگانه نوشت؟
بله، هر محصول یا خدمت نوآورانه نیاز به طرح توجیهی دانش بنیان خاص خود دارد، چرا که بازار هدف، هزینه‌ها، فرآیند تولید و ویژگی‌های فنی آن‌ها متفاوت خواهد بود. در چنین شرایطی، استفاده از یک تیم مشاوره تخصصی مانند مسترتک می‌تواند راهگشای کار شما باشد. مسترتک با تخصص بالا در این زمینه، برای هر محصول یا خدمت، طرح توجیهی جداگانه‌ای طراحی می‌کند که با ویژگی‌های فنی، پتانسیل بازار و نیازهای ارزیابی دانش بنیان همان پروژه کاملا تطابق داشته باشد. این به این معنی خواهد بود که شما با هر محصول، یک مسیر روشن و حرفه‌ای پیش رو خواهید داشت.
نوشتن طرح توجیهی چقدر زمان می برد؟
مدت زمان نوشتن آن به پیچیدگی محصول و میزان اطلاعات آماده آن بستگی دارد، نگارش یک طرح توجیهی دانش بنیان دقیق ممکن است بین 2 تا 4 هفته یا بیشتر طول بکشد و زمان ببرد. البته ناگفته نماند این زمان برای تحقیق بازار، تحلیل داده‌ها، نگارش و ویرایش صرف می‌شود.
آیا داشتن طرح توجیهی قوی واقعا به جذب سرمایه گذار کمک می‌کند؟
قطعا. سرمایه گذاران حرفه‌ای تصمیم‌های خود را بر اساس تحلیل طرح توجیهی می‌گیرند. یک طرح قوی می‌تواند اعتماد آن‌ها را جلب کند و مسیر جذب سرمایه را هموار کند.
چه کسانی می‌توانند طرح توجیهی دانش بنیان بنویسند؟
نوشتن یک طرح توجیهی دانش بنیان تنها نگارش یک سند ساده نیست و نیاز به تخصص فنی، تحلیل مالی دقیق، شناخت بازار هدف و تسلط کامل بر ضوابط و استانداردهای ارزیابی شرکت‌های دانش بنیان را دارد. معمولا این کار توسط تیم حرفه‌ای دارای مشاور کسب و کار، کارشناس فنی، تحلیل گر مالی و حتی منتورهای فناور انجام می‌شود. در این مسیر، مسترتک به عنوان یک مجموعه مشاوره تخصصی، با تیمی چند رشته‌ای و با تجربه در نگارش طرح‌های دانش بنیان، همراه مطمئنی برای شرکت‌ها، استارتاپ‌ها و فناورانی است که به دنبال ارائه طرحی دقیق، قابل دفاع و منطبق بر نیازهای ارزیاب‌ها هستند.
جمع بندی
در یک جمله، اگر می‌خواهید کسب و کاری را بر پایه دانش، خلاقیت و نوآوری بنا کنید، طرح توجیهی دانش بنیان برای شما نه تنها یک انتخاب، بلکه یک ضرورت در این زمینه خواهد بود. این طرح پایه و اساس حرکت حرفه‌ای شما است و بدون آن، نمی‌توانید انتظار داشته باشید تا مسیر پیشرفت تان، روشن و هدفمند طی شود.
اگر در مرحله اول و شروع ماجرا هستید یا حتی در میانه مسیر نیاز به بازنگری داشته‌اید، وقت آن است که بر روی یک طرح جامع و حرفه‌ای سرمایه گذاری کنید. این سرمایه گذاری، یکی از مطمئن ترین گام‌ها برای آینده‌ای پایدار و سودآور خواهد بود.
